Missen, oratoria en passies

Missen

De mis is de benaming voor een religieuze bijeenkomst waarin de viering van het sacrament van de Eucharistie in de Rooms-katholieke Kerk, de Oudkatholieke Kerken, de Oosters-Orthodoxie en (soms) de Lutherse Kerk en Anglicaanse Kerk centraal staat.

De mis is volgens de katholieke leer de onbloedige offerande van het Nieuw Verbond, waarin het lichaam en het bloed van Christus, onder de gedaanten van brood en wijn, door de priester aan het altaar aan God worden opgedragen en het offer van het kruis zodoende wordt hernieuwd.

Oratoria

Een oratorium is een omvangrijk vocaal werk veelal met een geestelijke of wereldlijke inhoud voor orkest, zangsolisten en koor, waarbij veelal een verteller de drager van de handeling wordt.

In tegenstelling tot een opera heeft een oratorium geen decor en speciale kostuums en wordt er in een oratorium niet geacteerd op een scène. Als een oratorium het lijdensverhaal van Christus als onderwerp heeft, spreekt men van een passie.

Net als een opera, heeft een oratorium een libretto, en zal het veelal uit de volgende elementen bestaan:

• Een ouverture
• Verschillende aria's, gezongen door vocale solisten
• Recitatief, vaak gebruikt om het plot te vertellen
• Koor

Passies

Een passie is een vorm van een oratorium, de oratoriumpassie. In de oratorische passie wordt de letterlijke evangelietekst afgewisseld met teksten die het evangelieverhaal beschouwen.

Een volgende stap was de zgn. Brockes-passie, een passie op teksten van de Hamburgse magistraat Brockes, waarij de bijbeltekst(en) herdicht is/zijn. Van de vele oratoria zijn de Mattheuspassie en de Johannespassie de meest bekende en de meest gespeelde. Ze worden in de tijd voor Pasen overal in de westerse wereld uitgevoerd.  

In Nederland is de bekendste passie-uitvoering die van de Matthäuspassion in de Grote Kerk in Naarden. Ook in andere gemeenten wordt jaar in jaar uit op Goede Vrijdag een uitvoering op hoog niveau verzorgd van de Matthäuspassion of de Johannespassion.